Nerwice mogą rozwijać się na skutek długotrwałych stresów, presji społecznej, traumy lub nieuświadomionych długotrwałych konfliktów wewnętrznych dotyczących najczęściej rozbieżności pomiędzy:

• dążeniami a możliwościami
• potrzebami a obowiązkami
• pragnieniami a normami społecznymi

  Antonii Kępiński wyróżnił następujące rodzaje nerwic:

• nerwica neurasteniczna – hiposteniczna lub hipersteniczna,
• nerwica hipochondryczna
• nerwica histeryczna 
• nerwica depresyjna 
• nerwica anankastyczna
• nerwica lękowa

  Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10, nerwice zaliczane są do zaburzeń psychicznych, nie ograniczających świadomości czy kontaktu z rzeczywistością. Wymienia się następujące zaburzenia nerwicowe:

• zaburzenia lękowe, w tym w postaci fobii
• zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (dawniej nerwica natręctw)
• reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne
• zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)
• zaburzenia występujące pod postacią somatyczną

  Podstawą leczenia jest psychoterapia, dostosowana do potrzeb pacjenta, ma na celu odkrycie przyczyn i oswojenie lęków oraz rozwiązanie konfliktów wewnętrznych. Często włączana jest również farmakoterapia, która przyjmuje rolę wspomagającą terapię.

  Rozpoznawaniem zaburzeń nerwicowych zajmują się psycholodzy oraz psychiatrzy. Diagnoza okazuje się konieczna, gdy zaburzenia powodują trudności w życiu codziennym.

  Zaburzenia nerwicowe, nazywane także neurozami, to zespół powiązanych ze sobą patologicznych form zachowania, psychogennych zaburzeń emocjonalnych, zakłóceń procesów psychicznych oraz dysfunkcji narządów. Nerwicę od psychozy odróżnia między innymi, poczucie chorego dotyczące bezpodstawności własnych objawów oraz absurdalności pomysłów i działań, mimo to odczuwają oni wewnętrzny przymus ich realizowania. W schemacie działań osoby z nerwicą pojawia się mechanizm sprzężenia zwrotnego, w którym lęki potęgują objawy, które wywołują kolejne lub pogłębiają obecne lęki. W kontaktach z innymi pojawiają się pojawiają się zachowania perfekcjonistyczne, egoistyczne oraz świadczące o uzależnieniach (od osób, nawyków itp.)