Cytomegalia - informacje, specjaliści, pytania i odpowiedzi

  Zakażenie wirusem cytomegalii (Cytomegalovirus - CMV) prowadzi do zmian komórkowych polegających na powiększaniu ich objętości (nawet 40-krotnie) oraz pojawianiu się w nich charakterystycznych wtrętów zlokalizowanych wewnątrz jądra oraz w cytoplazmie.   Choroba jest główną przyczyną wrodzonych zakażeń noworodków oraz najczęstszą zakaźną przyczyną upośledzeń umysłowych, głuchoty i wielu innych wad rozwojowych. Po wyleczeniu infekcji wirus pozostaje w organizmie w postaci nieaktywnej, co przy obniżeniu odporności może wywoływać nawroty choroby lub w czasie ciąży skutkować zarażeniem płodu (najczęściej przy pierwszym zarażeniu matki). Przebycie choroby nie wyklucza ponownego zachorowania. 

  W celu rozpoznania choroby wykonuje się badania krwi i moczu. Badanie serologiczne pozwala wykryć obecność przeciwciał IgG i IgM, która świadczy o obecności wirusów w organizmie, a zatem o przebyciu zakażenia pierwotnego. Nowocześniejsze badania pozwalają wychwycić wirusa lub jego fragmenty (antygeny) w krwi. Niestety badania te nie należą do grupy podstawowych badań przeprowadzanych podczas ciąży.

  Jak dotąd nie wynaleziono szczepionki. Pacjenci z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowych nie wymagają leczenia (organizm sam zwalcza wirusa). Natomiast lek hamujący namnażanie wirusa (gancyklovir) podawany jest w przypadku wystąpienia choroby u niemowląt i dzieci, konieczna jest wtedy hospitalizacja. W infekcjach o ostrym przebiegu podawana jest również uzupełniająco surowica odpornościowa zawierająca przeciwciała choroby. Leczone są nią głównie dzieci oraz osoby o obniżonej odporności, a czasem podawana jest również kobietom w ciąży w celu ratowania płodu.

  O ile choroba jest stosunkowo niegroźna dla osoby z prawidłowo funkcjonującym układem immunologicznym, o tyle dla osób pozbawionych tej ochrony może skończyć się śmiercią. Pierwsze zakażenie w okresie obniżonej odporności nie jest tak niebezpieczne, chociaż przebieg choroby staje się ciężki. Natomiast największe zagrożenie dla życia tych osób stanowi nawrót choroby poprzez pobudzenie uśpionych w organizmie wirusów. W sytuacji nieprawidłowo działającego układu odpornościowego chorobie mogą towarzyszyć następujące powikłania:

• niewydolność wątroby (na skutek cytomegalowirusowego zapalenia wątroby)
• jagodówki wątroby
• zapalenie jelita grubego
• zapalenie siatkówki

  Około 80% kobiet przebyło infekcję cytomegalowirusową i posiada w organizmie przeciwciała chroniące przed ponownym zakażeniem. Groźniejsze dla płodu są sytuacje, gdy do zakażenia pierwotnego dochodzi podczas ciąży. Chociaż obecność wirusa w organizmie kobiety może powodować tzw. poronienia nawykowe. Z badań wynika, że 1% noworodków jest zakażonych wirusem cytomegalii. Drogami zakażenia mogą być:

• łożysko (zakażenie wrodzone), przekazują je matki, które uległy zakażeniu przed porodem
• przetoczenie noworodkowi krwi zakażonej wirusem CMV
• kontakt z kanałem rodnym zakażonej matki w czasie porodu (zakażenie okołoporodowe).

  Zakażeniu u noworodków wirusem CMV towarzyszą liczne powikłania

• czasem nawet śmiertelne uogólnione zakażenie z powiększeniem wątroby i śledziony (hepatosplenomegalia) oraz żółtaczką
• trombocytopenia
• niedokrwistość hemolityczna
• Wysypka
• utrata słuchu
• uszkodzenie wzroku (zapalenie naczyniówki i siatkówki, zanik nerwu wzrokowego (osłabienie widzenia)
• zapalenie wątroby
• zapalenie płuc
• opóźnienie umysłowe różnego stopnia
• problemy z równowagą
• mikrocefalia
• zwapnienia okołokomorowe
• wylewy wewnątrzczaszkowe.

  Zarazić się cytomegalią jest bardzo łatwo. Wystarczy bliski kontakt z osobą zarażoną. Wirus przenosi się różnymi drogami, dlatego tak często dochodzi do zakażenia u małych dzieci (głównie uczęszczających do żłobka, przedszkola czy szkoły). Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z:

• krwią
• śliną
• moczem
• zakażone zabawki
• pieluchy
• ubranka
• sprzęt gospodarstwa domowego