lek. Sebastian Pilkiewicz

Najczęstsze przyczyny:
1. **Przewlekły kaszel poinfekcyjny** – po infekcjach wirusowych, zwłaszcza COVID-19, może dojść do przewlekłego podrażnienia błony śluzowej dróg oddechowych. Może to trwać nawet kilka miesięcy.
2. **Uszkodzenie fałdów głosowych** – częste infekcje mogą powodować przewlekłe zapalenie krtani, co objawia się chrypką i kaszlem.
3. **Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD/LPR)** – kwas żołądkowy może podrażniać krtań, co powoduje suchy kaszel i chrypkę, szczególnie w ciągu dnia.
4. **Astma poinfekcyjna lub nadreaktywność oskrzeli** – po infekcjach wirusowych u niektórych osób może rozwijać się nadreaktywność oskrzeli lub astma kaszlowa.
5. **Zespół kaszlu z górnych dróg oddechowych (UACS, dawniej: zespół spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła)** – przewlekłe drażnienie przez śluz, np. w wyniku alergii lub przewlekłego zapalenia zatok.
6. **Nawracające zapalenie krtani** – może wynikać z uszkodzenia po infekcji wirusowej i nadmiernego wysiłku głosowego.
**Rzadsze przyczyny, które warto rozważyć przy braku poprawy:**
- **Przewlekłe zapalenie zatok z refluksem nosowo-gardłowym**
- **Przewlekła infekcja, np. krztusiec, mykoplazma, chlamydia pneumoniae**
- **Choroby autoimmunologiczne, np. zespół Sjögrena (suchość w jamie ustnej i krtani powodująca chrypkę)**
- **Nowotwory krtani lub płuc (jeśli kaszel utrzymuje się >8 tygodni, należy to wykluczyć, zwłaszcza u palaczy)**

**Dalsze postępowanie diagnostyczne:**
1. **Wywiad szczegółowy**:
- Czy są dodatkowe objawy, np. zgaga, uczucie ciała obcego w gardle, duszność?
- Czy pacjent pali papierosy lub ma ekspozycję na czynniki drażniące?
- Czy kaszel nasila się po jedzeniu, w pozycji leżącej?

2. **Badanie przedmiotowe**
- Osłuchanie płuc (czy są świsty, furczenia, cechy obturacji?)
- Badanie nosa i gardła (wydzielina, objawy zapalenia zatok, refluksu?)

3. **Badania dodatkowe (w zależności od podejrzewanej przyczyny):**
- **RTG klatki piersiowej** (jeśli kaszel utrzymuje się >8 tygodni)
- **Fiberoskopia krtani** (jeśli dominującym objawem jest chrypka)
- **Spirometria z próbą rozkurczową** (jeśli podejrzewana astma poinfekcyjna)
- **pH-metria przełyku** (jeśli podejrzewany refluks)
- **Testy alergiczne, badania serologiczne na atypowe bakterie** (jeśli kaszel nie ustępuje)

Możliwe leczenie wstępne:
- Leki przeciwhistaminowe lub donosowe GKS (jeśli podejrzenie UACS)
- IPP (np. pantoprazol 40 mg 1x dziennie) na próbę 4-8 tygodni (jeśli podejrzenie refluksu)
- Inhalacje z soli hipertonicznej, nebulizacje z GKS (w przypadku nadreaktywności oskrzeli)
- Unikanie czynników drażniących, odpowiednia higiena głosu

Należy zgłosić się na kontrolę do lekarza rodzinnego lub otolaryngologa, jeśli objawy się utrzymują. Jeśli kaszel trwa powyżej 8 tygodni, konieczna jest pogłębiona diagnostyka.

Opisane przez Ciebie uczucie może mieć kilka potencjalnych przyczyn, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że masz depresję i prowadzisz siedzący tryb życia. Możliwe, że doszło do nagłej zmiany ciśnienia krwi, co zdarza się osobom o ograniczonej aktywności fizycznej. Jeśli organizm nie jest przyzwyczajony do ruchu, może wolniej regulować ciśnienie podczas wysiłku, co prowadzi do chwilowego uczucia niestabilności. Inną możliwością jest przemijające zaburzenie czucia lub błędnika, które może objawiać się jako chwilowe oderwanie od rzeczywistości, zawroty głowy lub wrażenie nierzeczywistości. Takie objawy mogą się pojawiać przy lęku, stresie, niedoborze snu lub ogólnym osłabieniu organizmu. Kolejną możliwością jest hipoglikemia, czyli przejściowy spadek poziomu cukru we krwi, zwłaszcza jeśli nie jadłaś wcześniej. To mogło spowodować uczucie oszołomienia, lekkości i krótkotrwałej dezorientacji. Nie można też wykluczyć, że był to efekt psychologiczny związany z reakcją lękową – czasami organizm w nietypowy sposób odpowiada na zmęczenie czy nagłą zmianę warunków. Jeśli był to pojedynczy epizod, prawdopodobnie nie ma powodów do niepokoju, ale warto zwrócić uwagę, czy sytuacja się nie powtarza. Dobrym pomysłem jest regularne nawadnianie się, unikanie długiego siedzenia w jednej pozycji i stopniowe przyzwyczajanie organizmu do wysiłku. Jeśli jednak podobne odczucia wystąpią ponownie lub pojawią się dodatkowe objawy, np. częste zawroty głowy, kołatania serca czy silne osłabienie, warto skonsultować się z lekarzem.