Skąd się biorą zaburzenia preferencji seksualnych? Czy są one wynikiem przeżytej traumy, wykorzystan

Dziękuję za to pytanie – porusza ono istotny, a zarazem często niejednoznaczny temat związany z ludzką seksualnością. Współczesna psychologia i seksuologia wskazują, że preferencje seksualne (czyli trwałe wzorce podniecenia seksualnego i emocjonalnego w stosunku do określonych bodźców, osób, sytuacji czy obiektów) są zjawiskiem złożonym i wieloczynnikowym. Nie istnieje jedna przyczyna powstawania określonych preferencji seksualnych – są one efektem interakcji wielu elementów: biologicznych, psychologicznych, środowiskowych i rozwojowych. 1. Biologiczne i neuropsychologiczne uwarunkowania. Badania wskazują, że pewne aspekty seksualności mogą mieć podłoże neurobiologiczne – mowa tu o strukturze i funkcjonowaniu mózgu, poziomach neuroprzekaźników (takich jak dopamina czy serotonina), a także o wpływie hormonów w okresie prenatalnym. 2. Doświadczenia rozwojowe i psychologiczne. Psychologia rozwojowa wskazuje, że wczesne doświadczenia życiowe, relacje z opiekunami, styl przywiązania oraz jakość relacji interpersonalnych w dzieciństwie mogą wpływać na sposób przeżywania bliskości i seksualności. Jednak nie oznacza to automatycznie, że np. przemoc czy nadużycia seksualne „powodują” określone preferencje seksualne. Traumy seksualne w dzieciństwie mogą wpływać na sposób, w jaki osoba później przeżywa cielesność, relacje i granice – mogą też prowadzić do trudności w obszarze seksualnym, takich jak unikanie bliskości, przymusowe fantazje, dysocjacja czy potrzeba odtwarzania pewnych scenariuszy. Ale ważne jest podkreślenie: to nie preferencja seksualna jest „skutkiem traumy”, lecz sposób jej przeżywania może być przez traumę ukształtowany lub zaburzony. 3. Wpływy środowiskowe i kulturowe. Również środowisko społeczne – normy kulturowe, religijne, przekazy rodzinne, edukacja seksualna lub jej brak – ma znaczenie w kształtowaniu postaw wobec seksualności. Może wpływać na to, jak osoba interpretuje swoje odczucia, czy doświadcza ich jako naturalnych, czy wręcz przeciwnie – jako „zakazanych” lub „nienormalnych”. Wysoki poziom napięcia wewnętrznego, wstydu lub tłumienia seksualności może niekiedy prowadzić do jej wypaczonego wyrażania. 4. Rola fantazji seksualnych. Warto również dodać, że nie każda fantazja seksualna musi być wyrazem trwałej preferencji. Rozróżnia się fantazje, preferencje i tożsamość – i te trzy obszary nie zawsze się pokrywają. Często zdarza się, że osoby fantazjują o rzeczach, które nie mają odzwierciedlenia w ich rzeczywistych potrzebach emocjonalnych czy tożsamościowych. Preferencje seksualne nie mają jednej przyczyny. Nie ma też wystarczających dowodów na to, że są one wyłącznie wynikiem traumy lub wykorzystania w dzieciństwie. Oczywiście – takie doświadczenia mogą mieć wpływ na seksualność, ale nie determinują wprost rodzaju orientacji czy preferencji. Seksualność człowieka jest złożona i dynamiczna – rozwija się w czasie, może ulegać zmianom i jest głęboko osadzona w indywidualnym doświadczeniu. W przypadkach, gdy seksualność staje się źródłem cierpienia, wstydu lub silnego konfliktu wewnętrznego, warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty lub seksuologa – specjalisty, który pomoże przyjrzeć się tej sferze w bezpieczny, profesjonalny sposób, bez osądzania i z poszanowaniem unikalnej historii danej osoby. Z serdecznymi pozdrowieniami.

Cześć,
to bardzo ważne pytanie – i wcale nie takie proste, bo preferencje seksualne to coś, co kształtuje się pod wpływem wielu różnych czynników.

U części osób rzeczywiście zdarza się, że doświadczenia z dzieciństwa – w tym także trudne lub traumatyczne – mają wpływ na późniejszą seksualność. Może się tak zdarzyć, że np. lęk, wstyd, napięcie albo doświadczenia przekraczające granice w dzieciństwie „odbijają się” potem w dorosłym życiu, także w sferze fantazji czy preferencji. Ale nie zawsze jest to aż tak bezpośrednie. Nie każda nietypowa preferencja ma związek z traumą – i nie każda osoba, która przeżyła coś trudnego, ma nietypowe preferencje.

Na kształtowanie się preferencji wpływają też inne rzeczy: temperament, budowa układu nerwowego, hormony, wychowanie, dostęp do bodźców erotycznych w młodym wieku (np. pornografia), a nawet przypadkowe skojarzenia z okresu dojrzewania. Mózg potrafi zapamiętać różne wrażenia jako pobudzające, nawet jeśli z czasem przestają nam one pasować do tego, kim jesteśmy i czego chcemy.

Co ważne – sam fakt, że ktoś ma nietypowe fantazje albo upodobania, nie oznacza, że coś jest z tą osobą nie tak. Dopóki nie dzieje się to kosztem innych osób, nie narusza czyichś granic i nie rani nikogo – różnorodność w seksualności jest naturalna.

Jeśli ktoś czuje, że jakaś preferencja przeszkadza, budzi niepokój albo stoi w sprzeczności z tym, jak chce żyć – wtedy warto porozmawiać z seksuologiem, żeby to uporządkować, bez oceniania i z pełnym szacunkiem do granic tej osoby.

Pozdrawiam ciepło
Adam Lewanowicz