Czym się różni inteligencja niższa niż przeciętna od upośledzenia umysłowego?

Dzień dobry,
Inteligencja niższa niż przeciętna tym różni się od upośledzenia umysłowego, że jest normą, a dokładniej mieści się w dolnej granicy normy.
Jednym ze testów badających inteligencję jest skala Wechslera . Można w niej uzyskać od 40 do 160 punktów . Najwięcej osób ma przeciętny iloraz inteligencji. Średni iloraz inteligencji wynosi 100, ale wyniki przeciętne zawierają się w przedziale od 85 do 115. Sporo osób ma wyniki powyżej lub poniżej przeciętnej. Wyniki powyżej 115 będą wynikami powyżej przeciętnej. Wynik 84 do 70 oznacza rozwój niższy niż przeciętny i jest to dolna granica normy. Wyniki poniżej 70 oznaczają niedorozwój umysłowy, który w zalezności od wyniku może być w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim.

Inteligencja niższa niż przeciętna i upośledzenie umysłowe to dwa różne pojęcia, chociaż często mogą być używane zamiennie. Warto jednak zaznaczyć, że terminologia w obszarze psychologii i psychiatrii zmienia się, a obecnie używane są bardziej precyzyjne określenia. Poniżej znajdziesz krótkie wyjaśnienie różnicy między nimi:

1. **Inteligencja niższa niż przeciętna (subprzeciętna):**
- Odnosi się do osób, których wyniki w testach inteligencji są poniżej średniej populacyjnej.
- Termin ten może być używany w odniesieniu do jednostek, które osiągają rezultaty w zakresie inteligencji niższym niż przeciętny, ale które nie spełniają kryteriów diagnostycznych upośledzenia umysłowego.

2. **Upośledzenie umysłowe (oligofrenia):**
- Jest to kliniczne zaburzenie charakteryzujące się istotnie ograniczoną zdolnością intelektualną oraz zaburzeniami funkcji adaptacyjnych.
- Diagnoza upośledzenia umysłowego obejmuje określone kryteria dotyczące poziomu inteligencji (zazwyczaj IQ poniżej 70), zdolności adaptacyjnych i ich funkcjonowania społecznego.
- Istnieje kilka stopni upośledzenia umysłowego, w zależności od stopnia nasilenia objawów (lekkie, umiarkowane, ciężkie, głębokie).

W skrócie, inteligencja niższa niż przeciętna odnosi się do ogólnego niższego niż przeciętnego poziomu inteligencji, podczas gdy upośledzenie umysłowe to kliniczne zaburzenie, które obejmuje istotnie ograniczoną zdolność intelektualną, a także problemy z funkcjami adaptacyjnymi.

Warto zauważyć, że w ostatnich latach terminologia w obszarze zaburzeń umysłowych uległa pewnym zmianom, a aktualne wytyczne diagnostyczne, takie jak DSM-5, preferują termin "upośledzenie umysłowe" zamiast "oligofrenia". Terminy te mają na celu uniknięcie stygmatyzacji i bardziej precyzyjne opisanie trudności, z którymi mogą się spotkać osoby z tymi zaburzeniami.

Z perspektywy psychologicznej, różnica między inteligencją niższą niż przeciętna a upośledzeniem umysłowym (obecnie określanym jako niepełnosprawność intelektualna) dotyczy głównie stopnia obniżenia funkcji poznawczych oraz ich wpływu na codzienne funkcjonowanie osoby.

Inteligencja niższa niż przeciętna:
- Typowo odpowiada ilorazowi inteligencji (IQ) w przedziale około 70-85
- Osoby z takim poziomem inteligencji zwykle są w stanie:
- Funkcjonować samodzielnie w społeczeństwie
- Ukończyć edukację na poziomie podstawowym lub zawodowym
- Pracować zawodowo, choć często w zawodach niewymagających złożonych operacji intelektualnych
- Prowadzić niezależne życie z niewielkim wsparciem lub bez niego
- Nie jest klasyfikowana jako zaburzenie czy niepełnosprawność w klasyfikacjach diagnostycznych

Niepełnosprawność intelektualna (dawniej upośledzenie umysłowe):
- Odpowiada IQ poniżej 70
- Jest formalnie diagnozowana w oparciu o:
- Obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego (poniżej 70 IQ)
- Współwystępujące deficyty w funkcjonowaniu adaptacyjnym (umiejętności praktyczne, społeczne, koncepcyjne)
- Początek w okresie rozwojowym (przed 18 rokiem życia)
- Dzieli się na stopnie nasilenia (lekki, umiarkowany, znaczny, głęboki)
- Osoby z niepełnosprawnością intelektualną wymagają różnego stopnia wsparcia w codziennym życiu
- Jest formalnie uznawana jako stan kliniczny w klasyfikacjach medycznych i diagnostycznych (ICD-11, DSM-5)

Kluczowe różnice:
1. Stopień trudności w funkcjonowaniu - osoby z inteligencją niższą niż przeciętna mają zwykle zdolność do w miarę samodzielnego funkcjonowania, podczas gdy osoby z niepełnosprawnością intelektualną potrzebują wsparcia
2. Status diagnostyczny - inteligencja niższa niż przeciętna jest wariantem normy, niepełnosprawność intelektualna jest formalnie diagnozowanym stanem
3. Potrzeba wsparcia edukacyjnego i społecznego - jest znacznie większa w przypadku niepełnosprawności intelektualnej

Warto podkreślić, że współczesne podejście w psychologii i pedagogice kładzie nacisk na indywidualne możliwości i potrzeby każdej osoby, niezależnie od poziomu funkcjonowania intelektualnego, oraz na zapewnienie odpowiedniego wsparcia umożliwiającego maksymalny rozwój potencjału.​​​​​​​​​​​​​​​​