Szybowcowa 31/204b Gądów Mały, 54-130 Wrocław
Czym jest złamanie trójkostkowe?
Jeden niefortunny ruch lub upadek i nagle Twój świat wywraca się do góry nogami. Złamanie trójkostkowe jest jednym z najpoważniejszych urazów, jakie mogą dotknąć staw skokowy.
Dochodzi do niego nagle i gwałtownie, co wiąże się z bardzo silnym bólem. Kontuzja uniemożliwia chodzenie, znacznie utrudniając codzienne funkcjonowanie. Co wtedy zrobić? Jak sobie poradzić z tak poważnym urazem?
Czym jest złamanie trójkostkowe?
Jakie są najczęstsze przyczyny?
Jak rozpoznać złamanie trójkostkowe?
Co robić tuż po złamaniu?
Diagnostyka i leczenie złamania trójkostkowego.
Rehabilitacja pod opieką specjalistów.
Czym jest złamanie trójkostkowe?
Złamanie trójkostkowe to skomplikowany i poważny uraz w obrębie stawu skokowego oraz stopy. Dotyka aż trzech kluczowych struktur kostnych w tym samym momencie. Złamaniu ulegają:
kostka boczna (zakończenie kości strzałkowej),
kostka przyśrodkowa (zakończenie kości piszczelowej),
kostka tylna (tylna krawędź kości piszczelowej).
Do urazu dochodzi zwykle pod wpływem działania bardzo dużej siły, która przekracza naturalny zakres ruchu w stawie skokowym. Często są to więc sytuacje, w których kostka ulega skręceniu pod dużym obciążeniem (np. zeskoczenie z wysokości i wylądowanie na nierówno ustawioną stopę). Siła urazu bywa tak duża, że oprócz złamań dochodzi często do zwichnięcia stawu skokowego i rozerwania więzozrostu strzałkowo-piszczelowego.
Choć złamanie trójkostkowe należy do kategorii urazów bardzo rozległych i poważnych, zdarza się relatywnie rzadko. Kiedy już natomiast wystąpi, konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna i wsparcie dobrego ortopedy.
Jakie są najczęstsze przyczyny złamania trójkostkowego?
Złamanie trójkostkowe jest urazem typu wysokoenergetycznego. Powstaje więc w wyniku działania bardzo dużej siły. Najczęstszymi przyczynami są więc:
wypadki komunikacyjne (np. uderzenie podczas wypadku samochodowego może wywołać deformację stawu skokowego);
niefortunne upadki z wysokości (np. skok lub upadek z dużej wysokości na źle ustawioną stopę sprawia, że cała siła uderzenia przenosi się na staw skokowy);
uderzenia i zmiażdżenia (np. bezpośrednie i silne uderzenie w staw skokowy, które przekracza jego wytrzymałość).
Złamanie trójkostkowe występuje również w sporcie, gdzie do urazu prowadzą przede wszystkim gwałtowne lub niefortunne ruchy. Może do nich dojść w wyniku m.in.: potknięcia się o nogę przeciwnika w meczu koszykówki, poślizgnięcia się w trakcie biegu albo pechowego lądowania podczas skoku w dal.
Jak rozpoznać złamanie trójkostkowe?
Trudno zignorować objawy złamania trójkostkowego, ponieważ są one charakterystyczne i niestety bardzo bolesne. Do najczęstszych należą:
natychmiastowy obrzęk i zasinienie stawu,
silny i przeszywający ból w stawie skokowym,
brak możliwości obciążania nogi i poruszania stopą,
drętwienie nogi.
Jeśli dodatkowo doszło do zwichnięcia stawu, widoczna jest wyraźna deformacja (stopa może być ustawiona pod nienaturalnym kątem).
Co robić tuż po złamaniu trójkostkowym?
Jeśli podejrzewasz u siebie złamanie trójkostkowe, jak najszybciej skonsultuj się z ortopedą. Najlepszym rozwiązaniem jest natychmiastowe udanie się na ostry dyżur. W przypadku, gdy nie masz możliwości samodzielnego dotarcia do szpitala, konieczne może być wezwanie pogotowia ratunkowego. Pod żadnym pozorem nie próbuj stawać na nodze, która doznała urazu. Jeśli to możliwe, schładzaj miejsce złamania i połóż nogę na niewielkim podwyższeniu.
Po złamaniu trójkostkowym z deformacją stawu skokowego, powstrzymaj się od spożywania posiłków. Taka forma urazu może wymagać nastawienia uszkodzonej struktury z wykorzystaniem znieczulenia. Jego podanie jest natomiast możliwe dopiero po upływie określonego czasu od ostatniego posiłku.
Złamanie trójkostkowe to uraz, który najczęściej ma charakter „niestabilny”. Oznacza to, że uszkodzone kości nie są w stanie utrzymać swojego prawidłowego położenia. W rezultacie niezwykle ważna jest pilna interwencja chirurgiczna i późniejsza rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty. Niewłaściwe leczenie i bagatelizowanie rehabilitacji z fizjoterapeutą może natomiast prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji: utraty sprawności fizycznej i pogorszenia się jakości życia.
Diagnostyka i leczenie złamania trójkostkowego
W przypadku złamania trójkostkowego, kluczowa jest prawidłowa diagnoza i rozpoznanie problemu. Najważniejszą kwestią jest ustalenie, czy wraz ze złamaniem, doszło także do zwichnięcia stawu. Ortopeda zaczyna więc od szczegółowego wywiadu i badania fizykalnego. Po postawieniu wstępnej diagnozy, stosuje się również specjalistyczne badania obrazowe:
zdjęcia rentgenowskie (RTG),
badanie ultrasonograficzne (USG),
tomografię komputerową (TK),
rezonans magnetyczny.
Jeśli złamaniu trójkostkowemu towarzyszy zwichnięce, wówczas ortopeda wykonuje nastawianie stawu z wykorzystaniem znieczulenia miejscowego lub wsparciem anestezjologa.
Ze względu na niestabilny charakter urazu w większości przypadków, złamanie trójkostkowe wymaga leczenia operacyjnego. Polega ono przede wszystkim na prawidłowym ustawieniu kości i stawu skokowego, a także zespolenia uszkodzonych struktur za pomocą metalowych płytek i śrub. Co jednak ważne, zwykle operacji nie przeprowadza się od razu po złamaniu. Czasami koniecznie jest odroczenie zabiegu nawet na kilka lub kilkanaście dni. Wyznacznikiem, kiedy można przeprowadzić operację, jest stan skóry nad miejscem złamania.
Do rzadkości należą natomiast przypadki, w których złamanie trójkostkowe ma charakter stabilny, czyli nie doszło do przemieszczenia. W takiej jednak sytuacji możliwe jest leczenie nieoperacyjne, które polega na unieruchomieniu nogi w gipsie przez około 8-12 tygodni.
Niezależnie jednak od tego, czy mówimy o leczeniu operacyjnym, czy leczeniu nieoperacyjnym, najważniejszym etapem powrotu do zdrowia, jest skuteczna rehabilitacja.
Rehabilitacja pod opieką fizjoterapeutów – powrót do pełnej sprawności
Powrót do sprawności po złamaniu trójkostkowym to wieloetapowy proces, rozłożony w czasie. Przede wszystkim musisz pamiętać, że czas zrostu kości nie powinien przekraczać 12 tygodni. Dobrą informacją jest jednak, że krótkie spacery z pomocą kul ortopedycznych możesz już jednak wykonywać w 3. dobie od operacji. Częściowe odciążenie kończyny możliwe jest natomiast po upływie 4-6 tygodni. Z kolei stopniowy powrót do pełnego obciążania kończyny można rozpocząć w 6-8 tygodniu od operacji.
Wczesną rehabilitacją pod opieką fizjoterapeutów można jednak rozpocząć już po założeniu ortezy lub opatrunku gipsowego. W tej fazie wykonuje się bardzo delikatne ćwiczenia bez obciążania kończyny (np. ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego uda i mięśni kulszowo-goleniowych). Wraz z postępem procesu rehabilitacji, fizjoterapeuta włącza do programu kolejne ćwiczenia i terapie (np. terapię mięśniowo-powięziową, masaż limfatyczny, stymulację ultradźwiękami).
17/10/2025
