Syndrom widzenia komputerowego

Syndrom widzenia komputerowego (CVS – Computer Vision Syndrome) – według American Optometric Associaton jest to zespół problemów z oczami i widzeniem związanych z pracą w bliskiej odległości od komputera przez wiele godzin dziennie. Obok zespołu suchego oka i alergii jest schorzeniem cywilizacyjnym, związanym z negatywnym wpływem środowiska i zmianą stylu życia.

Syndrom widzenia komputerowego jest problemem ogólnoświatowym i zależny jest przede wszystkim od rozwoju technicznego danego kraju. Oprócz kłopotów ze wzrokiem osoby z CVS skarżą się również na inne dolegliwości, takie jak bóle głowy, pleców i nadgarstków.

Do najczęściej obserwowanych objawów CVS należą:

• zmęczenie i napięcie oczu
• bóle głowy
• światłowstręt i podwójne widzenie
• zamglone i niewyraźne widzenie
• uczucie podrażnienia i suchości oczu
• bóle karku, ramion i nadgarstków

Długotrwała praca wzrokowa w bliskich odległościach może być przyczyną progresji krótkowzroczności lub pojawienia się tzw. pseudo-krótkowzroczności, związanej z długo utrzymującym się napięciem akomodacji.

Przyczyną schorzenia jest wielogodzinne zmuszanie oczu do intensywnego wysiłku. Komputery, laptopy, smartfony, urządzenia GPS, przenośne czytniki elektronicznych książek itd. towarzyszą nam przez cały dzień. Praca jaką wykonują oczy śledząc monitory jest inna niż czytanie zadrukowanej kartki. Oczy zmuszone są do ciągłego wykonywania specyficznych ruchów i napięcia aby utrzymać prawidłowy odbiór ciągle zmieniających się obrazów. Do tego należy dodać złe oświetlenie i nieskorygowane wady wzroku. Nawet niewielkie wady refrakcji takie jak: nadwzroczność, astygmatyzm, presbiopia czy anizometropia znacząco pogarszają komfort pracy przy komputerze. Stopień odczuwania objawów jest indywidualny i uzależniony od czasu pracy.

Długotrwałe wpatrywanie się w ekran powoduje zmniejszenie częstości mrugania i prowadzi do wystąpienia objawów „suchego oka”, czyli uczucia pieczenia, swędzenia, braku tolerancji soczewek kontaktowych. Część tych objawów może być czasowa i przemijająca – pod warunkiem usunięcia przyczyny. Niestety zazwyczaj jest to niemożliwe i objawy mogą nasilać się z czasem.

Aby zminimalizować objawy CVS należy zadbać o prawidłowe stanowisko pracy. Monitor powinien:

– znajdować się w pomieszczeniu, którego okna wchodzą na północ lub powinny być osłonięte żaluzjami,

• znajdować się w odległości ok. 60 – 70 cm, a monitor powinien być 10-23 cm poniżej linii wzroku,
• być pochylony pod kątem od 10 do 20 stopni.

Oświetlenie powinno być rozproszone i znajdować się poza polem widzenia. Tło za monitorem powinno być stonowane. Monitor nie stać na tle okna ani na przeciwko niego. Znaczenie ma też odpowiednie ustawienie parametrów monitora: kontrastu, jasności, częstotliwości, by były jak najbardziej przyjazne dla oczu. Należy też zadbać o prawidłową sylwetkę w czasie pracy.

Pod względem okulistycznym zalecane jest badanie i ewentualna korekcja wzroku, ponieważ nawet niewielkie wady mogą być bardzo męczące. Oprócz badania specjalista może doradzić odpowiednią konstrukcję i najlepszy rodzaj uszlachetnień soczewek okularowych, które zapewnią optymalny komfort dla oczu. Użytkownicy soczewek kontaktowych będą zachęcani do korzystania z soczewek wykonanych z nowoczesnych materiałów silikonowo-hydrożelowych i do ich częstej wymiany.

Aby zapobiegać nadmiernemu wysychaniu oczu należy pamiętać o wymuszeniu mrugania w celu ich nawilżenia, regularnym wietrzeniu pomieszczenia i stosowaniu nawilżaczy powietrza. Ulgę też mogą przynieść krople nawilżające, tzw. sztuczne łzy – najlepsze są te bez konserwantów, mogących dodatkowo uczulać oczy. W rozluźnieniu napięcia akomodacji pomocne będą proste ćwiczenia, np. naprzemienne przenoszenie wzroku na przedmioty dalekie lub przez kilka minut patrzenie w dal, mocne zaciskanie powiek a następnie ich gwałtowne otwieranie. Ćwiczenia dobrze jest powtarzać kilka razy w ciągu dnia.

Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii do grupy osób zagrożonych zaczęły dołączać dzieci. Większość z nich już w wieku szkolnym ma własny komputer lub laptop. Jak pokazują statystyki, spędzają przed nim prawie 8 godz. dziennie. Do tego trzeba doliczyć czas jaki poświęcają na korzystanie z telefonu. Rodzice powinni być tego świadomi. Dlatego dobrze, aby w trosce o zdrowy wzrok dzieci podjęli wysiłek i kontrolowali czas jaki ich pociechy spędzają przy urządzeniach cyfrowych.

Przy dzisiejszym rozwoju technologicznym nasz narząd wzroku zmuszany jest do bardzo ciężkiej pracy i szansa aby zapobiec Syndromowi Widzenia Komputerowego jest stosunkowo mała. Starajmy się więc dbać o nasze oczy, aby zapewnić im jak najlepszy komfort pracy. Proszę pamiętać, że oko jest małe a widzi cały świat.

O autorze

Wiktoria Zwinczewska – lekarz okulista 

Elżbieta Kowalówka – optyk optomestrysta