Specjaliści od psychiki, do kogo sie udać

Kiedy ktoś, kto cierpi z powodu psychiki, szuka pomocy i wsparcia, często nie ma świadomości do kogo się udać. Także ja, jako jeden z tych specjalistów doświadczam tego zamieszania i niewiedzy.

Kiedy rozmawiam z osobami, które nie są związane z tą branżą, dowiaduję się, że to nie jest jasne, co robi psycholog, psychoterapeuta czy psychiatra i czym się różnią. Jest to związane z brakiem niektórych regulacji prawnych, ale i z małą świadomością odbiorców. Poniżej prezentuję skrócony opis trzech profesji. Podkreślam, że moim celem nie jest dyskutowanie z prawem, ale pomoc osobom, które nie wiedzą, do kogo się udać.

Psycholog – osoba, która ukończyła studia wyższe i obroniła pracę końcową na kierunku psychologia. Niby banalne stwierdzenie, ale bardzo ważne. Psycholog jest osobą, która uczyła się podczas studiów między innymi o tym, jak funkcjonują emocje, myślenie, o tym jak stosować i interpretować testy psychologiczne, jak psychika współdziała z ciałem. Psycholog posiada podstawy teoretyczne działania ludzkiej psychiki. Jest osobą, która może badać testami psychologicznymi (np. inteligencję), która może stawiać diagnozę psychologiczną oraz udzielać pomocy psychologicznej i interwencji kryzysowej. Co ważne te ostatnie działania różnią się od psychoterapii i zdecydowanie nie są tym samym. Są to z reguły krótkotrwałe formy wspierania osób, które w danym momencie doświadczają silnie stresującej sytuacji. Mogą stanowić formę pomocy wstępnej przed podjęciem dalszych działań. Psychologa można spotkać między innymi podczas rekrutacji do firmy, podczas okresowych badań kierowców i innych służb, w szkole, podczas badania dla sądu w sprawie rodzinnej czy karnej. Oczywiście te dziedziny wymagają dodatkowych szkoleń, ale są to niektóre z praktycznych zastosowań psychologii.

Psychoterapeuta – jest to osoba, która uczyła się prowadzenia psychoterapii. W tej dziedzinie regulacji prawnych jest najmniej, więc nie da się jednoznacznie stwierdzić jaką szkołę skończyła. W Polsce kształcenie psychoterapeutów odbywa się po studiach wyższych (niekoniecznie psychologii) i ma charakter praktycznego przygotowania do pracy. Psychoterapia to w praktyce regularne spotkania z terapeutą, które mają na celu zmianę. W większości przypadków trwają około godziny i odbywają się raz w tygodniu. Podczas psychoterapii można poznawać siebie, rozumieć swoje zachowania, mechanizmy, które kierują naszym działaniem oraz uczyć się nowych form reagowania. Psychoterapeuta powinien nie tylko ukończyć szkolenie, ale i odbyć swoją psychoterapię oraz mieć superwizora, który pomaga mu w trudnych przypadkach i nadzoruje jego pracę. Psychoterapia może mieć różne formy, mówimy w tym przypadku o „nurtach” czy „szkołach”.

W Polsce do najbardziej znanych należą Gestalt, psychodynamiczna, poznawczo-behawioralna czy psychoanalityczna. Wyróżniamy psychoterapię indywidualną (w spotkaniach uczestniczy jedna osoba), pary (do terapeuty przychodzą partnerzy) oraz grupową. Niektórzy są przekonani, że psychoterapia jest dla chorych, a to nieprawda. Do terapeuty mogą się udać osoby, które mają np. trudności w relacjach, napady złości, obniżony nastrój, przedłużającą się żałobę czy inne dolegliwości. Jest to sposób, w który mogą pracować też osoby z konkretną diagnozą, taką jak zaburzenia osobowości, bulimia, anoreksja, borderline, nerwica czy inne. Jest to metoda, która może współdziałać z farmakoterapią, ale to już kwestia kolejnego specjalisty.

Psychiatra – jest lekarzem, ukończył studia medyczne i specjalizację w dziedzinie psychiatrii. Jest osobą, która posiada wiedzę na temat diagnozy, leczenia chorób psychicznych, wpływu leków na psychikę i ciało leczonego. Tak więc psychiatra może dokonywać diagnozy i prowadzić tak zwaną farmakoterapię. Jest specjalistą, z którym należy konsultować rozpoczęcie, zmiany dawek, efekty uboczne, a także proces odstawiania leków psychotropowych. W przeciwieństwie do poprzednich specjalistów może wypisywać recepty oraz wystawiać zwolnienia lekarskie. Lekarza psychiatrę można spotkać nie tylko na oddziale psychiatrycznym, w poradni zdrowia psychicznego, ale również w takich miejscach, jak prywatny gabinet, placówka medycyny pracy czy podczas badania dla sądu. Nie chcę tu spłycać roli lekarzy psychiatrów, ale chcę podkreślić, co jest ich zadaniem, które wyróżnia ich spośród pozostałych profesji. Jest to zawód najbardziej uregulowany prawnie, więc kiedy zobaczymy, że ktoś tytułuje się jako psychiatra jest pewne, że ukończył studia medyczne.

Opisane przeze mnie profesje można łączyć i według mnie jest to bardzo cenne, kiedy jeden specjalista posiada szerokie kompetencje w dziedzinie psychiki. Są psychologowie i psychiatrzy, którzy udają się na szkolenie psychoterapeutyczne. Są też specjaliści, którzy potrafią ze sobą skutecznie współpracować, kiedy na przykład dana osoba jest w regularnej psychoterapii i co jakiś czas udaje się na wizytę do psychiatry, aby kontrolować proces leczenia farmakologicznego. Te dwa procesy mogą się wspierać, a nie stanowić konkurencję.

W tym miejscu chcę zachęcić do pytania wprost o wykształcenie, przygotowanie merytoryczne, praktyczne, doświadczenie. To żaden wstyd. Warto pytać specjalistę. Odpowiednio przygotowana osoba na pewno chętnie odpowie. Praca z psychiką jest sferą, która wymaga poczucia bezpieczeństwa. Kiedy dopytujemy się o kompetencje, możemy łatwiej obdarzyć specjalistę zaufaniem, rozwiać swoje wątpliwości, obawy lub zdecydować się na poszukanie innej osoby. Komfort klienta/pacjenta jest w tym przypadku najważniejszy.

The post Specjaliści od psychiki, do kogo sie udać appeared first on Blog dla pacjentów.