Czy warto zainteresować się chrapaniem? Mity i fakty na temat chrapania

Chrapanie to nie tylko problem najbliższych, którzy przez chrapanie nie mogą spać. Ale przede wszystkim ogromne problemy zdrowotne występujące u chrapiącego u człowieka. Poznaj fakty i mity o chrapaniu. Nie przechrap życia!

Mit: Chrapanie, to tylko dźwięki, jakie wydaje osoba śpiąca. Tak naprawdę, szkodliwe są one jedynie dla osoby śpiącej obok. A przerwy w oddychaniu u osoby chrapiącej to jedyny moment, aby osoba towarzysząca mogła odpocząć.

Fakt: Dla osoby chrapiącej, u której występują również przerwy w oddychaniu (tzw bezdechy senne) ten nieprawidłowy sen, to objaw poważnej choroby, która ma wpływ na cały organizm.

Mit: Chrapanie i przerwy w oddychaniu są oznaką, że człowiek śpi bardzo głęboko, prawdziwie odpoczywa.

Fakt: Chrapanie-to dźwięki, jakie powstają w wyniku wibracji tkanek w gardle-podniebieniu miękkim, języczku lub migdałkach podniebiennych. Wibracja jest wynikiem przechodzenia powietrza przez zwężone drogi oddechowe na skutek np.: skrzywionej przegrody nosa, polipów nosa, guzów w nosie, dużych migdałków podniebiennych. Podczas snu tkanki stają się wiotkie. W pozycji leżącej te luźne tkanki łatwiej zatykają już i tak zwężony nos lub wąskie gardło. Jeżeli następuje całkowite zamknięcie dróg oddechowych podczas snu, słyszymy przerwę w oddychaniu. Organizm nie oddycha wówczas. Dramatycznie spada ilość tlenu we krwi. Nagły, głośny oddech na koniec bezdechu to wynik ratowania się organizmu przed uduszeniem się.

Mit: Każdy chrapie w starszym wieku

Fakt: Nie każdy. Tylko ten człowiek, który wcześniej miał węższe drogi oddechowe spowodowane przeszkodą w nosie lub gardle. Z upływem lat tkanki stają coraz bardziej wiotkie. Proces ten nasilony jest przez obniżanie napięcia tkanek w czasie snu. Dlatego też w starszym wieku łatwiej dochodzi do zwężenia dróg oddechowych, które w wieku młodszym nie były zauważalne. Chrapanie pogłębione jest także u ludzi z dużą nadwagą.

Mit: Chrapanie nie jest szkodliwe.

Fakt: Chrapanie, będące wynikiem wtłaczania powietrza ze wzmożonym ciśnieniem do zwężonych dróg oddechowych, spadki tlenu podczas przerw w oddychaniu i nagłe silne wdechy na koniec bezdechów, wyrównujące poziom tlenu, to ciężka praca i ciągły stres dla organizmu. Noc przeznaczona jest dla odpoczynku. Ciało jednak pracuje tak samo intensywnie w nocy jak i w dzień. Nigdy nie może wypocząć. Zamiast przygotowywać się do kolejnego dnia, zrelaksować, organizm walczy o każdy oddech, aby serce, mózg, oczy i wszystkie narządy otrzymywały tlen konieczny do życia. Zmęczenie prowadzi do bardzo płytkiego snu i wielokrotnych przebudzeń. Jeśli dzieje się tak kilka miesięcy, a nawet lat chory jest coraz bardziej wyczerpany, niewyspany, zestresowany. Człowiek budzi się z bólem głowy, nie przygotowany, aby sprostać zadaniom jakie go czekają w ciągu dnia. Z powodu stałego zmęczenia i senności, wykorzystuje każdą chwilę w dzień, aby wypocząć-usnąć, a nawet zasypia podczas wykonywania codziennych czynności. Może być to groźne dla życia ,,chrapiącego’’ lub osób towarzyszących, jeśli np.: osoba obsługuje niebezpieczne maszyny, bądź prowadzi samochód. Człowiek ma trudności w zapamiętywaniu i koncentracji, jest drażliwy, skłonny do depresji, ma stany lękowe, obniżoną potencję i libido. Pojawiają się u niego choroby serca (zaburzenia akcji serca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna), a także zaburzenia krążenia mózgowego, mogące zwiększyć ryzyko wystąpienia udaru.

Mit: Chrapie cała moja rodzina, nawet córeczka 5-letnia, to nasza cecha rodzinna.

Fakt: Nie jest cechą rodzinną same chrapanie, ale zmiany w budowie górnych dróg oddechowych nosa bądź gardła. Człowiek zdrowy nie chrapie.

Mit: Jak dziecko chrapie to znaczy, że mu się coś miłego śni.

Fakt: Nie, dziecko powinno spać spokojnie. W czasie chrapania i przerw w oddychaniu walczy ono o tlen. Dlatego śpi niespokojnie, często zmienia pozycję ciała. Leży z wyciągniętą szyją, otwartymi ustami. Często poci się w nocy (na skutek ogromnego wysiłku oddechowego), a także moczy się (z powodu nieprawidłowego snu). Po obudzeniu zgłasza ból głowy, jest poirytowane. Rozwój fizyczny dzieci z silnymi i długo trwającymi problemami z oddychaniem w nocy jest opóźniony. Zarówno masa ciała jak i wzrost są mniejsze, występuje wada zgryzu. Dzieci nieprawidłowo oddychające podczas snu prezentują różne zaburzenia emocjonalne-nadpobudliwość, buntowniczość, agresję, nadmierną nieśmiałość lub apatię. U większości występuje zmniejszona zdolność koncentracji oraz trudności w nauce. Uzyskiwany przez nie wskaźnik IQ jest niższy od przeciętnego.

Mit: Jak człowiek zacznie chrapać, to już zawsze chrapie tak samo.

Fakt: Chrapanie staje coraz silniejsze, gdyż wibrujące tkanki miękkie gardła rozciągają się-wydłuża się zwłaszcza podniebienie miękkie i języczek, dając coraz intensywniejsze dźwięki.

Mit: Nie można samemu zmniejszyć chrapania.

Fakt: Można, trzeba zmniejszyć masę ciała (gdyż często występuje chrapanie u ludzi otyłych), rzucić palenie, a przed snem: nie spożywać alkoholu ani leków uspakajających i nasennych oraz unikać nadmiernego wysiłku fizycznego.

Mit: Na chrapanie nie ma lekarstwa

Fakt: Oczywiście, że są. Podstawą jest zdiagnozowanie przyczyny. W przypadku zmian obrzękowych lub przewlekłych zmian zapalnych, dobre efekty obserwowane są już po zastosowaniu leków. U pacjentów z upośledzonym oddychaniem przez nos należy m.in.:wyprostować przegrodę nosa, zmniejszyć małżowiny nosowe lub usunąć polipy nosa. Jeśli przeszkoda w oddychaniu znajduje się w gardle wykonywane jest m.in: zmniejszenie migdałków podniebiennych i podniebienia miękkiego. Jeżeli w badaniu lekarskim trudno stwierdzić przyczynę zaburzeń oddychania powinno się zlecić odpowiednie badania. Rozpoznanie przyczyny umożliwia znalezienie pomocy, aby przywrócić prawidłowy sen.

O autorze

dr n. med. Magdalena Łapienis – laryngolog, Łódź