Bolesny problem w toalecie

Prosta czynność fizjologiczna, wizyta w toalecie. Do tej pory wszystko przebiegało prawidłowo, nie zaprzątało to naszej uwagi, ot codzienny rytuał. Aż do tego dnia. Nagle pojawił się ból. I teraz każde oddanie stolca bardzo boli. Ból pojawia się w trakcie lub pod koniec defekacji, i trwa jeszcze kilkadziesiąt minut po jej zakończeniu. Niekiedy towarzyszy mu niewielkie krwawienie. Prawdopodobna diagnoza to szczelina odbytu.

• Co to jest?

Szczelina stanowi pęknięcie nabłonka w kanału odbytu. Na początku jest powierzchowna, ale może się pogłębić aż do leżącego pod nią zwieracza wewnętrznego. Szczeliny występują zwykle w tylnej linii środkowej, rzadziej w przedniej, lub innych miejscach. Jeśli szczelina trwa długo, pojawiają się zmiany wtórne, zgrubienie śluzówki w dolnej części szczeliny odbytu, przerośnięta brodawka odbytu, stwardnienie brzegu szczeliny.

• Przyczyna problemu

Szczelina jest najczęściej wynikiem urazu okolicy odbytu. Najczęściej jest to zaparty stolec, lub biegunka, ale może to być przebyty w tej okolicy zabieg, lub badanie endoskopowe. Szczelina może być również wtórna do innych chorób takich jak nowotwór, choroby weneryczne, choroba Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

• Rozpoznanie

Objawy już znamy, oprócz typowych bólu i krwawienia, może wystąpić obrzęk i świąd, wydzielina z odbytu. Do rozpoznania konieczna jest wizyta u lekarza, proktologa i badanie palcem, oraz anoskopia. Te badania mogą być również bolesne, więc ja z reguły nie wykonuje ich na pierwszej wizycie tylko po wstępnym leczeniu.

• Leczenie

Ostre (powierzchowne) szczeliny mogą być leczone przy pomocy diety, środków zwiększających masę stolca, kremów działających miejscowo oraz nasiadówek. Szczeliny przewlekłe są leczone przy pomocy specjalistycznych zabiegów. Wykonuje się chirurgiczną lub farmakologiczną sfinkterotomię, powodująca ustąpienie silnego skurczu zwieracza wewnętrznego który to utrudnia gojenie. Do rozluźnienie skurczu zwieracza wykorzystujemy toksynę botuulinową (botoks) lub leki uwalniające miejscowo tlenek azotu. Przy podejrzeniu innych chorób gdy szczelina odbytu jest tylko objawem wtórnym konieczna jest biopsja i badanie histopatologiczne.

• Powikłania

Do powikłań, które występują po leczeniu chirurgicznym szczeliny odbytu należą: ropień/przetoka, krwawienie w okresie pooperacyjnym. Obserwuje się nietrzymanie gazów i/lub stolca o różnym stopniu nasilenia. Nacięcie zwieracza wewnętrznego jest więc wykonywane ostrożnie u pacjentów z biegunką, zespołem jelita drażliwego, cukrzycą lub w przypadku innych istniejących wcześniej stanów chorobowych predysponujących do nietrzymania stolca. W związku z tym leczeniem tego pozornie banalnego problemu powinien zając się doświadczony specjalista.