Bruksizm – niepozorne zagrożenie dla zdrowia naszych zębów

Bruksizm to schorzenie definiowane w literaturze naukowej jako stereotypowe zaciskanie i zgrzytanie zębami w wyniku nadmiernej aktywności mięśni żwaczy. Przyczyny tego stanu chorobowego nie są do końca poznane. Etiologię schorzenia przypisuje się zmianom w obrębie układu nerwowego oraz czynnikom psychicznym np. stres, a także czynniki miejscowe takie jak nieprawidłowości zgryzowe. Klinicznie manifestuje się to jako starcie w obrębie powierzchni żujących oraz brzegów siecznych zębów, które nierzadko prowadzi do starcia koron i powstania nierówności. Objawy te pojawiają się częściej w nocy, ale mogą też pojawiać się w ciągu dnia. W wyniku bruksizmu może dochodzić do złamań uzupełnień protetycznych oraz koron zębów. Bruksizm dotyka od 8% aż do 60% dorosłej populacji , niezależnie od płci, częściej w młodym wieku. Uważany jest za jedną z najczęstszych, szkodliwych reakcji ruchowych żuchwy – parafunkcji.

Jaka jest skala zjawiska?

 W wielu przypadkach (ok. 80-90% chorych) występują także inne objawy bólowe zlokalizowane w obrębie twarzy, mięśni żwaczy, także szyi, pleców, gardła, ramion. Są to bóle głowy typu napięciowego. Poza dolegliwościami w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych pojawiają się również odległe objawy jak: – bóle głowy przypominające migreny, -szumy uszne, oraz łzawienie oczu. Chorzy zgłaszają nadmierną senność w ciągu dnia, obniżenie libido, spowolnienie uwagi, zaburzenia koncentracji, które powodują dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu.

Jak leczyć bruksizm? 

Leczenie bruksizmu polega na wyeliminowaniu wszystkich zaburzeń w obrębie zgryzu, aby zlikwidować napięcie mięśni żwaczy. Stosowane są szyny w celu relaksacji stawów skroniowo-żuchwowych oraz izolacji zębów przeciwstawnych. W wielu przypadkach lepsza od szyny okazuje się płytka podjęzykowa, szczególnie gdy w zgryzie nie zaszły jeszcze duże destrukcyjne zmiany. Płytkę taką stosuje się szczególnie w nocy, jest ona wykonywana przez technika na podstawie wycisku zębów. Ważne jest aby leczenie za pomocą płytki było co kilka tygodni kontrolowane przez lekarza, gdyż w trakcie postępów leczenia czasami konieczne jest poprawienie płytki w gabinecie. Dodatkowo leczenie warto wzmocnić poprzez jonoforezę oraz laser. Często zaleca się również ćwiczenia mięśni nadgnykowych, które działają antagonistycznie do mięśni odpowiadających za zaciskanie i zgrzytanie zębami.

Złe nawyki, które należy koniecznie wyeliminować

Jest kilka metod ćwiczenia mięśni nadgnykowych, na ogół uczy się ich pacjenta w trakcie pierwszej wizyty dotyczącej zgrzytania zębami. Dużą role w postępach leczenia jest też eliminacja szkodliwych nawyków zgryzowych takich jak: – obgryzanie paznokci, nagryzanie skórek, nagryzanie przedmiotów (długopis, ołówek itp.) a także częstego i długotrwałego żucia gumy. W przypadkach gdy mięśnie żucia maja o wiele za dużą siłę i działają mocno destrukcyjnie stosuje się również botox, który zmniejsza ich siłę. Jest to jednak tylko metoda wspomagająca i powinna być stosowana tylko przy jednoczesnym stosowaniu szyn lub płytki podjęzykowej.

Reasumując, bruksizm dotyka wielu pacjentów, ale na szczęście jest kilka metod leczenia tego schorzenia. Leczenie powinno być prowadzone przez lekarza dentystę, ale także wymaga często zmiany złych nawyków oraz pracy w postaci ćwiczeń pacjenta. Wspomagająca może być fizjoterapia lub botox ale tylko jako dodatek do leczenia podstawowego przy pomocy szyny lub płytki podjęzykowej. Szyna jest czasem etapem przejściowym przygotowującym do leczenia ostatecznego np. protetycznego. Nieleczony bruksizm może być przyczyną wielu objawów, które często są mylone z innymi chorobami.

Zdjęcia płytki podjęzykowej 

Źródło: prywatne archiwum gabinetu BE ACTIVE DENTIST

O autorze,

Maciej Michalak – stomatolog, chirurg lek. dent., Warszawa